Την Πέμπτη, 29 Ιουνίου 2023 πραγματοποιήθηκε στο δημοτικό Μέγαρο Αραδίππου συνάντηση Δημάρχων και Κοινοταρχών Επαρχίας Λάρνακας, κατά την οποία συζητήθηκαν τα παρακάτω θέματα:
1. Μονάδα ασφαλτικού στην Κόσιη
2. Δυσοσμία από την εναπόθεση κτηνοτροφικών αποβλήτων σε γεωργικά κτήματα
3. Επιβάρυνση του περιβάλλοντος από τη διαχείριση των αποβλήτων ΟΕΔΑ Κόσιης.
Παρόντες στην συνάντηση ήταν οι Δήμαρχοι Λάρνακας, Ανδρέας Βύρας, Αραδίππου Ευάγγελος Ευαγγελίδης, Αθηένου Κυριάκος Καρεκλάς, Δρομολαξιάς-Μενεού Κύπρος Ανδρονίκου, Λευκάρων Σοφοκλής Σοφοκλέους και οι Κοινοτάρχες Ψευδά Φρίξος Μιχαήλ, Κελλιών Πανίκκος Τυρίμου, Τρούλλων Σπύρος Πάμπουλου, ενώ ο κοινοτάρχης Λυμπιών εκπροσωπήθηκε από τον κοινοτικό σύμβουλο Χριστόδουλο Όπλο. Στη συνάντηση συμμετείχαν επίσης ο αντιδήμαρχος Αραδίππου Χριστόδουλος Πάρτου, ο δημοτικός γραμματέας Ματθαίος Αλαμπρίτης και οι δημοτικοί σύμβουλοι Ανδρέας Καρίττεβλης, Σταύρος Χατζηχαραλάμπους, Μαρία Πάτσαλου, Σωτήρης Αγαπίου, Μιχαλάκης Καρατζιάς και Νικόλας Κάρουλλας.
Κατά την αρχική του τοποθέτηση ο Δήμαρχος Λάρνακας, Ανδρέας Βύρας εξέφρασε το διαχρονικό παράπονο προς όλες τις κυβερνήσεις πως η Επαρχία Λάρνακας αποτελούσε πάντα την εύκολη λύση για κάθε βιομηχανική επιλογή, ενώ ξεκαθάρισε πως το πρόβλημα του εργοστασίου ασφαλτικού δεν αφορά μόνο τις περιοχές που γειτνιάζουν με αυτό, αλλά ολόκληρη την επαρχία. «Δεν πρέπει να μείνει κανένας μόνος του. Πρέπει όλοι να δούμε το πρόβλημα συλλογικά», τόνισε χαρακτηριστικά.
Από την πλευρά του, ο Δήμαρχος Αραδίππου, Ευάγγελος Ευαγγελίδης μετέφερε την ανησυχία του και επανέλαβε την πρόθεση να υπάρξει μία ακόμα συνάντηση με τον Υπουργό Γεωργίας και, στη συνέχεια, εφόσον δεν δοθούν ικανοποιητικές απαντήσεις, «θα προχωρήσουμε στα δυναμικά μέτρα».
Αναφορικά με το θέμα του ΟΕΔΑ, ο κ. Ευαγγελίδης επεσήμανε την διαφωνία που υπάρχει με το Κράτος, σημείωσε πως έχει γίνει ήδη προσπάθεια να γίνει σχετική έρευνα σε αντίστοιχα εργοστάσια που λειτουργούν σε ευρωπαϊκές πόλεις και, συγκεκριμένα, στη Δανία, την Αυστρία και τη Γερμανία, ενώ ήταν κατηγορηματικός ως προς την ανάληψη του κόστους για την αναβάθμιση της μονάδας, το οποίο, όπως ξεκαθάρισε «δεν δεχόμαστε να μετακυλιστεί στους δημότες.
Εκπροσωπώντας την Επαρχία, οι παρόντες Βουλευτές εξέφρασαν την επιθυμία να συμβάλλουν από την πλευρά τους στην επίλυση του ζητήματος, δεσμευόμενοι ότι θα φέρουν το θέμα στην Επιτροπή Περιβάλλοντος.
Στην συνάντηση κλήθηκαν επίσης και έδωσαν το «παρών» οι Βουλευτές Λάρνακας Πρόδρομος Αλαμπρίτης και Ανδρέας Πασιουρτίδης και ο Βουλευτής Αμμοχώστου Γιώργος Κάρουλλας.
Αναφορικά με το θέμα της μετεγκατάστασης εργοστασίων ασφαλτικού στην περιοχή Κόσιης οι δήμαρχοι και κοινοτάρχες επανέλαβαν την ομόφωνη αντίθεσή τους και τόνισαν πως η Πολιτεία οφείλει να σεβαστεί τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα των πολιτών για διαβίωση σε ένα υγιές και ασφαλές περιβάλλον, απαλλαγμένο από αναπτύξεις οι οποίες περικλείουν υψηλό βαθμό επικινδυνότητας για την ανθρώπινη ζωή και προκαλούν οχληρία στις συνθήκες διαβίωσης.
Όπως αποφασίστηκε, οι λόγοι που δεν πρέπει να πραγματοποιηθεί αυτό το σχέδιο είναι οι εξής:
1. Στην περιοχή είναι εγκατεστημένο το ΧΥΤΥ Κόσιης, το οποίο είναι ήδη βεβαρημένο από τις εκατοντάδες χιλιάδες τόνους αποβλήτων της επαρχίας Λευκωσίας, παρά την προυπάρχουσα υπόσχεση της Κυβέρνησης για μη έλευση αποβλήτων από άλλες περιοχές.
Στην ίδια τοποθεσία εδρεύει αποθήκη της ΑΗΚ στην οποία συγκεντρώνεται το παγκύπριο απόθεμα των ξύλινων πασσάλων εμποτισμένων με κρεόζωτο. Επιπρόσθετα, υπάρχει και μονάδα επεξεργασίας στερεών αποβλήτων η οποία δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο το περιβάλλον της περιοχής.
2. Η σχετική περιοχή γειτνιάζει με ένα από τα μεγαλύτερα προστατευόμενα δίκτυα NATURA στην επαρχία Λάρνακας, το δίκτυο «Κόσιης – Παλλουρόκαμπου». Ως εκ τούτου η πιθανότητα μετεγκατάστασης των εργοστασίων θα επιφέρει οικολογική επιβάρυνση στα σχετικά δίκτυα.
3. Η απόσταση κατοικιών και οικιστικών ζωνών είναι ακριβώς η ίδια με την απόσταση των αντίστοιχων οικιών και ζωνών κοντά στις οποίες είναι εγκατεστημένες την παρούσα στιγμή οι εν λόγω βιομηχανίες.
4. Στην περιοχή αναμένεται να προχωρήσει η οικοδόμηση της νέας Τεχνικής Σχολής Αγίου Λαζάρου η οποία θα φιλοξενεί εκατοντάδες μαθητές.
5. Σε παρακείμενη περιοχή έχουν ήδη ξεκινήσει διαδικασίες από την Εξαρχία του Πανάγιου Τάφου Ιεροσολύμων στην Κύπρο για την ανέγερση κατασκηνωτικού χώρου για τη φιλοξενία παιδιών και νέων.
6. Στη σχετική περιοχή υπάρχει το στρατόπεδο Κόσιης, καθώς και το πεδίο βολής Καλού Χωριού, το οποίο χρησιμοποιεί το στρατόπεδο.
7. Μεγάλα φράγματα, τα οποία βρίσκονται σε πορεία κατασκευής θα κινδυνεύσουν από επιμόλυνση με συνέπεια να υπάρξει άμεση και σοβαρή απειλή της χλωρίδας και πανίδας της περιοχής. Το φράγμα Καμμίτση (χωρητικότητας 1.3 εκατομ. Km³) συνορεύει με τις αναπτύξεις τόσο του ΧΥΤΥ όσο και των τεμαχίων που προτείνονται για τη μονάδα ασφαλτικού.
8. Οι αδειούχες κτηνοτροφικές μονάδες, οι οποίες βρίσκονται σε πολύ μικρή απόσταση θα επηρεαστούν δυσμενώς.
9. Η κατασκευή των αιολικών πάρκων στη συγκεκριμένη περιοχή δεικνύει την ύπαρξη σφοδρών ανέμων στην περιοχή, και την ταχεία μεταφορά κακοσμίας και αέριων χημικών ουσιών σε γειτνιάζουσες οικιστικές περιοχές.
10. Η μετεγκατάσταση των εργοστασίων ασφάλτου θα επηρεάσει αρνητικά όλους τους διαμαρτυρόμενους δήμους και κοινότητες, κάποιους περισσότερο και κάποιους λιγότερο, λόγω της σκόνης, των οσμών και των τρόπων λειτουργίας των μονάδων, επηρεάζοντας τι δυνατότητες ανάπτυξης και ευημερίας τους.
Ακολούθως, σε σχέση με το θέμα της δυσοσμίας από την εναπόθεση κτηνοτροφικών αποβλήτων σε γεωργικά κτήματα και με γνώμονα την υποχρέωση για διασφάλιση της υγείας και της προστασίας των δικαιωμάτων των δημοτών, οι δήμαρχοι και κοινοτάρχες αποφάσισαν να εισηγηθούν ορισμένα μέτρα, η άμεση λήψη των οποίων θα επιλύσει το πρόβλημα. Συγκεκριμένα:
1. Ο Κώδικας Ορθής Γεωργικής Χρήσης και οι Κανονισμοί (ΚΔΠ433 – 2016), δεδομένου ότι δεν εφαρμόζονται από τους κτηνοτρόφους, όπως προβλέπονται και δεν υπάρχει καθόλου έλεγχος από καμιά αρμόδια Αρχή, θα πρέπει να τροποποιηθούν για ισχυροποίηση των οδηγιών ως ακολούθως:
1.1. Καθορισμός της περιόδου εναπόθεσης των κτηνοτροφικών αποβλήτων σε συγκεκριμένη περίοδο και όχι οποτεδήποτε βολεύει τον κάθε κτηνοτρόφο.
1.2. Εξασφάλιση άδειας από την τοπική Αρχή για τον χώρο και χρόνο που θα γίνει η τοποθέτηση των κτηνοτροφικών αποβλήτων.
1.3. Άμεση ανάδευση και ενσωμάτωση της κοπριάς στο έδαφος και επιτόπιος έλεγχος από λειτουργό της τοπικής Αρχής.
1.4. Έλεγχος των κτηνοτροφικών μονάδων από την αρμόδια Αρχή για εφαρμογή των όρων και προϋποθέσεων που ισχύουν για την αποθήκευση των κτηνοτροφικών αποβλήτων στις μονάδες και ιδιαίτερα για τη διαχείριση των υγρών αποβλήτων.
1.5. Οικονομική ενίσχυση των τοπικών Αρχών από το Υπουργείο Γεωργίας για εξασφάλιση του προσωπικού για τις πιο πάνω αρμοδιότητες.
2. Η κατασκευή βιολογικών σταθμών διαχείρισης των κτηνοτροφικών αποβλήτων είναι επιβεβλημένο να συμπεριλαμβάνονται στην εθνική στρατηγική και έπρεπε να υπήρχε ένας σταθμός σε κάθε περιοχή με αυξημένη παραγωγή κτηνοτροφικών αποβλήτων. Το κράτος πρέπει να υποβοηθήσει άμεσα στην δημιουργία τέτοιων σταθμών και όχι να αναμένει από τον ιδιωτικό τομέα και ειδικά από τους ίδιους τους κτηνοτρόφους να εξεύρουν λύσεις για ανέγερσή τους. Η εμπειρία έχει καταδείξει ότι η ανέγερση τέτοιων σταθμών (biogas) χρειάζεται την εμπλοκή του κράτους και τη συνεργασία της τοπικής Αρχής. Ακολούθως, με την ύπαρξη τέτοιων περιφερειακών μονάδων θα μπορούσαν οι αρμόδιες Αρχές να λάβουν τα ενδεικνυόμενα μέτρα και να πιέσουν τους κτηνοτρόφους για τη μεταφορά των αποβλήτων τους στις μονάδες αυτές.
3. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί και στη διαχείριση της λάσπης των οικιακών αποχετευτικών συστημάτων. Η εναπόθεση της συγκεκριμένης λάσπης στα χωράφια αναβλύζει μια απαίσια μυρωδιά, χειρότερη των κτηνοτροφικών αποβλήτων, γι’ αυτό υπάρχει ανάγκη για ιδιαίτερη μνεία στη νομοθεσία για τη διαχείρισή της. Δεν μπορεί, όπως γίνεται τώρα, ένας γεωργός ή κτηνοτρόφος να μπορεί να κλείνει συμφωνία με κάποιο Συμβούλιο Αποχετεύσεων και να εναποθέτει λάσπη στα χωράφια του ανεξέλεγκτα και χωρίς όρους και προϋποθέσεις ή έλεγχο από κάποια αρμόδια Αρχή.
Τέλος, συζητήθηκε το θέμα της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος από τη διαχείριση των αποβλήτων ΟΕΔΑ Κόσιης, για το οποίο τονίστηκε ότι χρειάζονται ριζικές λύσεις και άμεση παρέμβαση για την αναβάθμιση του εργοστασίου, ούτως ώστε να μην επιβαρύνεται τόσο ο αέρας, όσο και τα υπόγεια νερά της περιοχής, ιδιαίτερα με την κατασκευή του μεγάλου φράγματος της Αραδίππου (ποταμός Καμμίτσης).