Για την σπουδαία αυτή πορεία μας μιλούν οι: Δρ Μιχάλης Παγώνη, μαέστρος και Άννα Μάρκου, Πρόεδρος.
Γράφει η Ρέα Κουμπαρή, υπεύθυνη Δημοτικής Βιβλιοθήκης
Τον Νοέμβριο του 2002 το όραμα της Επιτροπής Πολιτισμού του Δήμου Αραδίππου για σύσταση Δημοτικής χορωδίας έγινε πραγματικότητα. Η Επιτροπή Πολιτισμού, μέσα στα πλαίσια της αποστολής της για συμβολή στην πολιτιστική ανάπτυξη, στη δημιουργία μουσικής υποδομής του Δήμου μας και στην ενθάρρυνση για συμμετοχή των δημοτών στα πολιτιστικά δρώμενα του τόπου, προχώρησε στη λειτουργία της χορωδίας του Δήμου.
Η ίδρυση της χορωδίας ήταν καρπός μιας μεγάλης προσπάθειας και έκτοτε βοήθησε στην πολιτιστική ανάπτυξη και μουσική παιδεία του Δήμου
Σε μια φιλική συνομιλία για την λειτουργία και την πορεία της Δημοτικής Χορωδίας όλα αυτά τα χρόνια, συνομιλούμε με τον μαέστρο Δρ Μιχάλη Παγώνη και την Πρόεδρο Χορωδίας Αραδίππου Άννα Μάρκου.
Αγαπητοί Άννα και Μιχάλη θα ήθελα να σας ευχαριστήσω και τους δύο προκαταβολικά γι’ αυτή τη συνομιλία. Και επειδή εάν «δεν παινέψουμε το σπίτι μας θα πέσει να μας πλακώσει» όπως έλεγαν οι παλιοί, πείτε μου λίγα λόγια για τη χορωδία του Δήμου Αραδίππου.
Μαέστρος: Η Χορωδία του Δήμου Αραδίππου δημιουργήθηκε τον Νοέμβριο του 2002.
Η Χορωδία μας όλα αυτά τα χρόνια συνέβαλε σημαντικά στην πολιτιστική ανάπτυξη του Δήμου μας, στη δημιουργία μουσικής υποδομής, αλλά το βασικότερο ότι ενθάρρυνε άτομα που αγαπούν τη μουσική να ενταχθούν και συμμετέχουν ενεργά στα πολιτιστικά δρώμενα του τόπου μας.
Η χορωδία λειτούργησε μέχρι τον Οκτώβριο του 2023 υπό την καθοδήγηση του συνάδελφου μαέστρου Λούκα Ξενοφώντος, ενώ από τον Νοέμβριο του 2023 την έχω αναλάβει εγώ. Η χορωδία είναι τρίφωνη και η ομάδα αποτελείται από 45 μέλη.
Πρόεδρος: Όντως η χορωδία είναι το μουσικό μας σπίτι. Μετά από μια γεμάτη ημέρα με εργασία και οικογενειακές υποχρεώσεις όλοι οι χορωδοί μαζευόμαστε για να κάνουμε αυτό που αγαπούμε. Να μαθαίνουμε να τραγουδάμε σωστά και σαν μουσικό σύνολο να επιτυγχάνουμε σημαντικά σε επίδοση αποτελέσματα που να παρουσιάζουμε και να γεμίζουν περηφάνια και εμάς και την πόλη μας.
Τι ήταν εκείνο που σας ώθησε να ασχοληθείτε τόσο έντονα με τη χορωδιακή μουσική;
Μαέστρος: Η αγάπη προς τη χορωδιακή μουσική για μένα ξεκίνησε αρκετά χρόνια πριν. Κατά τα σχολικά μου χρόνια ήμουν πάντα ενεργός συμμετέχων στη χορωδία και ορχήστρα του σχολείου μέχρι και την αποφοίτηση μου από το λύκειο. Παρόλα αυτά, όταν είχα πάει για σπουδές, η αγάπη αυτή έγινε ακόμα πιο δυνατή. Η ανθρώπινη φωνή είναι ένα από τα πιο εκφραστικά μουσικά όργανα, αν όχι το εκφραστικότερο. Γνωρίζοντας, λοιπόν, τα χαρακτηριστικά της χορωδιακής μουσικής, η ενασχόληση μου πλέον με τη χορωδιακή μουσική και επαγγελματικά ήταν μονόδρομος. Έτσι, παράλληλα με τις σπουδές μου στα παιδαγωγικά της μουσικής, ακολούθησα και την ειδίκευση μου στη χορωδιακή μουσική.
Πρόεδρος: Πολύ απλά η αγάπη για την μουσική και το τραγούδι. Σιγά – σιγά και με την καθοδήγηση του πρώτου μας μαέστρου αρχικά του Λουκά Ξενοφώντος όπως και του Μιχάλη Παγώνη στην συνέχεια αντιληφθήκαμε σε πόσο όμορφα καλλιτεχνικά μονοπάτια μπορούσαμε να οδηγηθούμε και να εξερευνήσουμε. Κάθε μας νέα παράσταση μια υπέροχη μουσική εμπειρία γεμάτη νότες και συναισθήματα.
Μιχάλη, πες μου λίγα λόγια για την προσωπική σου μουσική διαδρομή;
Μαέστρος: Ολοκληρώνοντας το πτυχίο μου στα παιδαγωγικά της μουσικής και ένα χρόνο αργότερα το μεταπτυχιακό μου με ειδίκευση στη διεύθυνση χορωδίας, επέστρεψα στην Κύπρο όπου και άρχισα να εργάζομαι ως ιδιώτης καθηγητής μουσικής. Παράλληλα, έκανα και το διδακτορικό μου με θέμα «Η χορωδιακή μουσική της Κύπρου κατά το δεύτερο μισό του 20ου αι.». Ως μαέστρος αναλαμβάνω τη διεύθυνση χορωδιών σε Λάρνακα και Λευκωσία όπου συμμετέχουμε ενεργά σε παραστάσεις και εκδηλώσεις σε Κύπρο και εξωτερικό. Παράλληλα, για αρκετά χρόνια εργάζομαι σε ακαδημαϊκά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Αυτήν τη στιγμή βρίσκομαι στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου και Καθηγητής Μέσης Εκπαίδευσης, Μαέστρος της Χορωδίας του Δήμου Αραδίππου και της Χορωδίας του ΚΣ Περβολιών. Συνεργάζομαι, επίσης, με αρκετά ιδιωτικά νηπιαγωγεία της επαρχίας Λάρνακας ως μουσικός παιδαγωγός.
Ποιες είναι οι σπουδές που απαιτούνται για να γίνει κάποιος μαέστρος; Φαντάζομαι ότι είναι μια μακρά και δύσκολη διαδρομή.
Μαέστρος: Για να γίνει κάποιος μαέστρος χρειάζονται σπουδές στον συγκεκριμένο τομέα. Ολοκληρώνοντας κάποιος τα παιδαγωγικά της μουσικής (ή σε κάποια πανεπιστήμια δίνεται η ευκαιρία να γίνει παράλληλα με τη φοίτηση), θα πρέπει να ακολουθήσει την ειδίκευση στη διεύθυνση χορωδίας, που διαρκεί συνήθως 4 χρόνια και είναι μεταπτυχιακού επιπέδου.
Η διαδρομή πράγματι είναι δύσκολη, αλλά παράλληλα σε γεμίζει με προκλήσεις. Προκλήσεις που θα πρέπει να διαχειριστείς σε πολλά επίπεδα: γνωσιακά – διότι πρέπει μέσα στο διάστημα σπουδών σου να αποκτήσεις όλα τα απαραίτητα εφόδια για την μετέπειτα πορεία σου, ηγετικά – διότι μια ολόκληρη ομάδα ανθρώπων στηρίζεται σε σένα για να την καθοδηγήσεις, συμπεριφοριστικά – διότι απέναντι σου έχεις ανθρώπους που ο κάθε ένας έχει τον δικό του χαρακτήρα, μαθαίνει και λειτουργεί με τον δικό του τρόπο. Η διαχείριση του χρόνου είναι επίσης ένα από τα πιο σημαντικά θέματα που έχει να αντιμετωπίσει συνεχώς ένας μαέστρος.
Ποια είναι η διαφορά ενός μαέστρου και ενός μουσικού;
Μαέστρος: Ο διαφορά όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως είναι αρκετά μεγάλη. Ο μουσικός είναι συνήθως μουσικός παιδαγωγός. Ο μαέστρος από την άλλη έχει να ασχοληθεί με την ανθρώπινη φωνή. Έχει να διαχειριστεί ανθρώπους (επαγγελματίες ή ερασιτέχνες) που με τη φωνή τους δημιουργούν μουσική. Άρα ο μαέστρος θα πρέπει να είναι σε θέση να γνωρίζει τεχνικές σωστής τοποθέτησης της φωνής και έκφρασης, αλλά κυρίως τεχνικές διεύθυνσης.
Η δημοτική χορωδία Αραδίππου κατέχει μια εξέχουσα θέση στα πολιτιστικά δρώμενα της πόλης. Πόσο δύσκολη είναι η παραγωγή και η παρουσίαση μεγάλων ή και μικρότερών συναυλιών;
Μαέστρος: Η προετοιμασία μιας μικρής ή μεγάλης συναυλίας είναι σίγουρα μια χρονοβόρα διαδικασία που αρχίζει αρκετό καιρό πριν. Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας μιας συναυλίας θα πρέπει αρχικά να γίνει η εκμάθηση της κάθε φωνής ξεχωριστά. Αφού γίνει αυτό, αρχίζει το μουσικό κτίσιμο του τραγουδιού. Η έκφραση, οι δυναμικές, το συναίσθημα. Αυτό είναι και το πιο δύσκολο μέρος της προετοιμασίας. Άρα η προετοιμασία δεν έχει να κάνει με το πόσο μεγάλη ή μικρή είναι μια συναυλία, αλλά με τη σωστή διαχείριση του χρόνου, έτσι ώστε η χορωδία να είναι έτοιμη τη στιγμή της παρουσίασης.
Πρόεδρος: Η παραγωγή είναι μια μαγική διαδρομή. Εδώ να σημειώσω ότι όλες μας οι παραστάσεις βρίσκονται κάτω από την αιγίδα της επιτροπής πολιτισμού πρόεδρος της οποίας είναι η κ. Μαρία Πάτσαλου η οποία είναι ταυτόχρονα και χορωδός. Όλοι μαζί λοιπόν, σχεδιάζουμε τα επόμενα μας βήματα. Αργά και σταθερά μπορέσαμε με σκληρή δουλειά να δημιουργούμε μεγάλες ή και μικρότερες μουσικές παραγωγές που αφήνουν πάντα τις καλύτερες εντυπώσεις. Η προετοιμασία, οι πρόβες και τέλος η ίδια η παράσταση είναι μια απίστευτη εμπειρία για όλους τους συμμετέχοντες. Επιτρέψτε μου εδώ να αναφέρω την μεγάλη μουσική παραγωγή με τίτλο «Να με καρτεράς», αφιερωμένη στο έργο των σπουδαίων Κώστα Κακογιάννη και Πάμπου Κουζάλη η οποία παρουσιάστηκε τον Μάιο του 2023 στο Δημοτικό Θέατρο Λάρνακας αφήνοντας εξαιρετικές εντυπώσεις. Η παράσταση οπτοικογραφήθηκε από το ΡΙΚ και θα μεταδοθεί στις 3 Φεβρουαρίου.
Μιχάλη Πόσο εύκολο είναι να ελέγχεις σε συνεχή βάση όλα τα μέλη ενός τόσο μεγάλου μουσικού συνόλου καθώς και των μουσικών οργάνων που πολλές φορές το συνοδεύουν;
Μαέστρος: Σίγουρα δεν είναι εύκολο. Ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός, μαθαίνει διαφορετικά, συμπεριφέρεται διαφορετικά. Φυσικά, να αναφέρουμε ότι, το κάθε μέλος της ομάδας συμμετέχει στο σύνολο εθελοντικά. Το κοινό τους σημείο είναι η αγάπη τους προς τη μουσική. Αυτά τα άτομα αφιερώνουν προσωπικό χρόνο για να συμμετέχουν στο χορωδιακό σύνολο του Δήμου μας. Άρα, χρειάζεται να δείχνουμε κατανόηση και ευελιξία στις δυσκολίες που πιθανόν προκύπτουν σε κάποιο μέλος της ομάδας.
Άννα πες μου πως ιδρύθηκε η δημοτική χορωδία Αραδίππου και πώς εσύ πήρες την απόφαση για να συμμετέχεις;
Πρόεδρος: Η χορωδία ιδρύθηκε το 2002 μετά από απόφαση του δημοτικού συμβουλίου και της επιτροπής πολιτισμού του τότε νεοσύστατου δήμου της πόλης μας. Εγώ εντάχθηκα λίγο αργότερα αφού από τα σχολικά μου χρόνια αγαπούσα ιδιαίτερα την μουσική και το τραγούδι και συμμετείχα σε διάφορα χορωδιακά σύνολα. Ήταν μια απόφαση που δεν μετάνιωσα στιγμή που την πήρα αφού αυτό που κάνουμε τόσο εμένα όσο και όλους τους χορωδούς μας δημιουργεί απίστευτα συναισθήματα.
Γνωρίζω ότι η χορωδία πραγματοποιεί εμφανίσεις κι εκτός των στενών συνόρων της Κύπρου. Άννα μίλησε μας για τις εμφανίσεις αυτές. Υπάρχει κάποια εμφάνιση στο εξωτερικό που μπορείς να ξεχωρίσεις;
Πρόεδρος: Πολλά τα ταξίδια μας γεμάτα μουσικές εικόνες, εμπειρίες, αξιοθέατα γνωριμίες με μουσικά σύνολα από άλλες χώρες και πολιτισμούς. Τι να πρωτοθυμηθώ. Ταξιδέψαμε και τραγουδήσαμε πολλές φορές στην Ελλάδα σε σημαντικά φεστιβάλ, όπως αυτό της Ναυπάκτου, της Αιδιψού, της Αρχαίας Ολυμπίας των Σερρών, της Θεσσαλονίκης αλλά και σε φεστιβάλ στην Ευρώπη όπως το φεστιβάλ της Πράγας και πολλά άλλα. Κάθε ταξίδι μια εμπειρία ζωής για όλη την ομάδα. Μέσα από τα ταξίδια αυτά δείχνουμε την μουσική μας ταυτότητα και παράδοση κάτι που γεμίζει περηφάνια.
Κάποιο ευτράπελο που σας έτυχε;
Μαέστρος: Αναμφίβολα, η επιστροφή από το ταξίδι μας το καλοκαίρι που μας πέρασε. Είχαμε ταξιδέψει μέσω Αθήνας για να λάβουμε μέρος στο 6ο Διεθνές Χορωδιακό Φεστιβάλ Αρχαίας Ολυμπίας. Η επιστροφή όμως…
Πρόεδρος: Η επιστροφή όμως ακυρώθηκε για δύο φορές μάλιστα από την αεροπορική εταιρεία. Αναγκαστήκαμε έτσι να τρέχουμε για διευθετήσεις αφού είναι τεράστια ευθύνη να συνοδεύεις στο εξωτερικό ένα τόσο μεγάλο σύνολο. Με επιμονή και πολλή υπομονή αλλά και μετά από παραμονή σε διάφορα ξενοδοχεία της Αττικής καταφέραμε τελικά να επιστρέψουμε πίσω στην Κύπρο. Τέλος καλό λοιπόν.
Οι χορωδοί δίνουν ραντεβού δύο φορές την εβδομάδα, πόσο δύσκολο είναι αυτό σε προσωπικό επίπεδο;
Μαέστρος: Όπως είπα και προηγουμένως, ο κάθε χορωδός αφιερώνει προσωπικό χρόνο για να βρίσκεται στις πρόβες της ομάδας δύο φορές της εβδομάδας. Αυτό σημαίνει ότι κάποιες φορές δημιουργούνται κάποιες δυσκολίες, όμως υπάρχει η κατανόηση και από μέρους μου και από την Πρόεδρο της χορωδίας. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι οι χορωδοί γενικά έχουν βαθιά επίγνωση της δουλειάς που κάνουμε και προσπαθούν να παρευρίσκονται σε κάθε πρόβα.
Πρόεδρος: «Τα καλά κόποις κτώνται» λέει η παροιμία. Έτσι και στην δική μας περίπτωση για να έχουμε καλά αποτελέσματα απαιτείται αρκετή δουλειά. Εύκολο δεν είναι πάντα αλλά όσοι είμαστε εκεί γνωρίζουμε ότι στο τέλος οι κόποι μας θα ανταμειφθούν αφού το τελικό χειροκρότημα, μας υποδεικνύει ότι φέρνουμε εις πέρας με επιτυχία κάθε νέα μουσική πρόκληση.
Ποιοι είναι οι υποστηρικτές σας σε όλη αυτή την μουσική διαδρομή;
Μαέστρος: Η χορωδία μας λειτουργεί κάτω από την εποπτεία της Επιτροπής Πολιτισμού. Συνοδοιπόροι μας και οι στενότεροι μας συνεργάτες. Φυσικά, η Πρόεδρος της Επιτροπής Πολιτισμού κα Μαρία Πάτσαλου που βρίσκεται πάντα δίπλα στη χορωδία και μας προσφέρει απλόχερα τη στήριξη της σε όλα τα επίπεδα.
Φυσικά ο Δήμαρχος Αραδίππου κ. Ευαγγελίδης που βρίσκεται πάντα στο πλευρό μας, αλλά και το δημοτικό συμβούλιο που πάντα στηρίζουν τις προσπάθειες και το έργο που επιτελούμε.
Πρόεδρος: Εδώ θέλω να υπογραμμίσω την άψογη συνεργασία που έχουμε με την επιτροπή πολιτισμού κάτω υπό την αιγίδα της οποίας βρισκόμαστε. Τόσο η πολιτιστική λειτουργός κ. Μαρία Κίτση όσο και η πρόεδρος κ. Μαρία Πάτσαλου η οποία είναι ταυτόχρονα και χορωδός είναι πάντοτε δίπλα μας. Μαζί σχεδιάζουμε, οργανώνουμε και φθάνουμε στο τελικό αποτέλεσμα. Τους ευχαριστούμε θερμά όπως και όλο το Δημοτικό Συμβούλιο που στηρίζει την πορεία μας.
Ποια είναι τα μελλοντικά σχέδια της χορωδίας;
Μαέστρος: Αυτήν τη στιγμή η χορωδία εργάζεται σε ένα καινούριο μουσικό έργο – παράσταση που θα παρουσιαστεί στις 23 Ιουλίου 2024. Θα έχει θέμα το φεγγάρι και η παράσταση θα έχει τίτλο «Το κόκκινο φεγγάρι». Συντελεστές της παράστασης εκτός από την Χορωδία του Δήμου Αραδίππου θα είναι η Άντρια Προκοπά και ο Χρίστος Τελεβάντος μαζί με τριμελή ορχήστρα.
Πρόεδρος: Όπως ανέφερε και ο μαέστρος επόμενη παράσταση μας είναι «Το κόκκινο φεγγάρι». Μια υπέροχή μουσική παράσταση με εξαιρετικούς και πάλι συντελεστές σε κλασσικό ύφος που θα κλείσει το Καλοκαιρινό Φεστιβάλ του 2024. Η δουλειά έχει ήδη αρχίσει και καλούμε όλους να κρατήσουν την 23η Ιουλίου για να απολαύσουν μια μουσική μυσταγωγία κάτω από το Κόκκινο Φεγγάρι του Ιουλίου.
Πως θα θέλατε να κλείσουμε αυτή την συνομιλία;
Μαέστρος: Το moto μου: Η μουσική είναι ένας ηθικός κανόνας. Δίνει ψυχή στο σύμπαν, φτερά στη σκέψη, απογειώνει τη φαντασία, χαρίζει χαρά στη λύπη και ζωή στα πάντα, Πλάτων.
Πρόεδρος: Αυτό που λέμε πάντα. «εμείς οι χορωδοί δεν τραγουδάμε γιατί είμαστε πάντα χαρούμενοι, αλλά γιατί πάντα είμαστε χαρούμενοι όταν τραγουδάμε».
Σας ευχαριστώ πολύ και σας εύχομαι ακόμη περισσότερες επιτυχίες.