Γράφει η Ρέα Κουμπαρή, λειτουργός δημοτικής βιβλιοθήκης
Από όλους είναι αποδεχτό πλέον ότι η τεχνολογία είναι κομμάτι της καθημερινότητας μας. Έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας, η ενασχόληση των παιδιών μ’ αυτήν έχει γίνει ανάγκη σε σημείο εξάρτησης. Κι όλα αυτά αποδεικνύουν, ή θέλουν κάποιοι να πιστεύουν ότι τα σημερινά παιδιά έχουν ξεχάσει τις παραδόσεις του τόπου μας.
Αν το ψάξει κάποιος όμως με μια πιο προσεκτική ματιά θα αντιληφθεί ότι αυτό δεν ισχύει. Πολλοί νέοι ασχολούνται με παραδοσιακούς χορούς, ζωγραφική, κατασκευή παραδοσιακών εργαλείων.
Ένα από αυτά τα νέα παιδιά είναι και ο 17χρονός Παναγιώτης που ασχολείται με μια τέχνη που όσο περνούν τα χρόνια χάνεται…τον καραγκιόζη.
Παναγιώτη μου σε καλωσορίζω στο δικό μου χώρο, τη βιβλιοθήκη που πλέον γνωρίζεις κι εσύ αρκετά καλά. Μίλησε μου για σένα. Συστήσου στο αναγνωστικό μας κοινό.
Γεια σας, ονομάζομαι Παναγιώτης Ανδρέου και είμαι 16 χρονών. Από την επόμενη χρονιά θα πηγαίνω στην Τρίτη λυκείου. Ασχολούμαι με το πιάνο, το θέατρο, το θέατρο σκιών και τη ζωγραφική.
Ξέρω ότι έχεις κάνει “διατριβή” στο θέμα ‘’Καραγκιόζης”. Πες μας με λίγα λόγια τι έχεις μάθει για την ιστορία αυτής της τέχνης.
Η ιστορία λέει πως κάποτε ένας Έλληνας είχε πάει στην Τουρκία και τυχαία είδε τουρκικό θέατρο σκιών.
Τότε ακόμη ήταν υπόδουλη η Ελλάδα στους Τούρκους, οπότε αυτός σκέφτηκε: “γιατί να μη φτιάξω κι έναν Έλληνα καραγκιόζη”;
Τότε τον ονομάτισε Μίμαρο, επειδή ήξερε να μιμητέ πολύ καλά άλλες ανθρώπινες φωνές. Ο κατασκευαστής του είχε στη διάθεση του μόνο έξι φιγούρες. Τον Καραγκιόζη, τον Χατζηαβάτη, τον Πασά, τον Ταχήρ, τη Βεζιροπούλα και τον Βεληγκέκα.
Αργότερα στην πορεία κάθε καινούργιος Καραγκιοζοπαίχτης πρόσθετε και αυτός μια ή περισσότερες δικές του φιγούρες μέχρι που καταλήξαμε σε αυτές που ξέρουμε σήμερα.
Πότε ήταν η πρώτη σου γνωριμία με τον Καραγκιόζη;
Από πολύ μικρή ηλικία. Όταν ήμουν τριών χρόνων ο θείος της μητέρας μου έφερνε σε μας τα παιδιά DVD, συνήθως διάφορα παιδικά καρτούν. Μια μέρα μου έφερε ένα DVD του Καραγκιόζη. Και θυμάμαι μάλιστα και ποια ήταν αυτή η παράσταση, “Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΒΑΡΚΑΡΗΣ”.
Είχα πάθει μία εμμονή με τον Καραγκιόζη τότε θυμάμαι και δεν άφησα παράσταση που δεν είδα. Έπειτα από μόνος μου ξεκίνησα με χαρτί και χρωματιστά να φτιάχνω δικές μου φιγούρες.
Μέχρι που ήρθαν τα Χριστούγεννα και ο Άγιος Βασίλης μου έφερε μια σκηνή και έξι φιγούρες του ελληνικού θεάτρου σκιών. Έτσι ξεκίνησα να ασχολούμαι με το θέατρο σκιών.
Πόσο χρόνο ήσουνα όταν έκανες την πρώτη σου απόπειρα μπροστά σε κοινό;.
Αν εξαιρέσεις τους συγγενείς μου που είχα από την αρχή πιστό κοινό; (γέλια)
Λοιπόν, η πρώτη μου δημόσια παράσταση ήταν στο δημοτικό όταν ήμουν περίπου εφτά χρόνων.
Μόλις έμαθαν οι δάσκαλοι ότι ασχολούμαι με το θέατρο σκιών, αμέσως με παρότρυναν να παρουσιάσω μια παράσταση σε όλο το σχολείο. Και θυμάμαι όταν προγραμματίστηκε η μέρα, δεν έκανα μόνο μία, αλλά πήγαινα από τάξη σε τάξη για μια 15λεπτη παρουσίαση.
Τις φιγούρες τις κατασκευάζεις ο ίδιος; Πες μας λίγα λόγια για όλη την προεργασία που χρειάζεται για να ολοκληρωθεί μια παράσταση.
Ναι, τις φιγούρες μου εγώ τις κατασκευάζω.
Όταν μου ζητηθεί να παρουσιάσω μια παράσταση, ρωτάω αν ενδιαφέρονται για κάποιο συγκεκριμένο θέμα, π.χ Χριστούγεννα ή καρναβάλι. Όταν μάθω ότι υπάρχει κάποιο θέμα, ετοιμάζω τα λόγια που θα ειπωθούν. Κάνουμε ένα συμβούλιο με τον πατέρα μου, ο οποίος να σας πω ότι γνωρίζει όλες μου τις παραστάσεις και είναι μάλιστα και πολύ αυστηρός κριτής, δεν μου χαρίζει κάστανο, για να φανταστείτε με βαθμολογεί για την κάθε μου παράσταση.
Όταν πάρουμε την απόφαση με τον πατέρα μου πάντα, ότι θα προχωρήσουμε την παράσταση με τους συγκεκριμένους διαλόγους, προχωράω στην κατασκευή των φιγούρων που αντιπροσωπεύουν το θέμα. Π.χ. “Ο Καραγκιόζης και η σουβλίση του Αθανάσιου Διάκου”, πρέπει αρκετές μέρες πριν να έχω φτιάξει όλες τις φιγούρες, να έχω ετοιμάσει τη μουσική και να έχω κάνει κάποιες πρόβες. Αντίθετα αν είναι κάποια παράσταση που έχει ήδη χιλιοπαιχτεί, απλά προετοιμάζομαι μία ώρα πριν.
Πιστεύεις ότι για να ασχοληθεί κάποιος ερασιτεχνικά με τον καραγκιόζη είναι θέμα ταλέντου ή εξάσκησης;
Πιστεύω ότι είναι καθαρά θέμα ταλέντου. Δεν μπορεί όποιος θέλει να γίνεται Καραγκιοζοπαίχτης. Θα πρέπει και να έχει κάποια χαρακτηριστικά που να τον βοηθούν σ’ αυτό. Όπως φαντασία, αν δεν έχεις φαντασία καραγκιόζη, δεν κάνεις.
Επίσης πρέπει να πίνεις πολύ νερό, δεν είναι το ποιο εύκολο πράγμα να μιλάς 50 συνεχόμενα λεπτά με 7 διαφορετικές φωνές, με λόγια που πρέπει να θυμάσαι απ’ έξω και να κρατάς τις φιγούρες τόσα πολλά λεπτά.
Βέβαια δεν θα πω πως πρέπει να έχεις υπομονή για να κάνεις Καραγκιόζη. Αν θεωρείς πως το να ολοκληρώσεις είτε μία φιγούρα είτε μία παράσταση θέλει υπομονή, σημαίνει δεν το διασκεδάζεις.
Και όταν κάνεις Καραγκιόζη, δεν είσαι ο Καραγκιοζοπαίχτης, δεν το σκέφτεσαι έτσι. Ένας είναι ο στόχος. Είσαι αυτός που θα κάνεις το κοινό να γελάσει.
Ποσό δύσκολο είναι να μιμείσαι τις φωνές των ηρώων, δεν μπερδεύεσαι;
Οι μιμήσεις προσαρμόζονται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Αν π.χ. κάποιος δεν ξέρει να κάνει γυναικείες φωνές, εκεί δεν τα παρατάει και ούτε βρίσκει μια κοπέλα για συνεργάτρια.
Το καλύτερο είναι αν αγαπάς αυτό που κάνεις, να το παλέψεις μέχρι να το καταφέρεις.
Χωρίς νερό δουλειά δεν γίνεται και κάθε μέρα και ειδικά την ώρα της παραστάσεις, το νερό είναι ο καλύτερος μας φίλος. Η φωνή του πρωταγωνιστή, δηλαδή του Καραγκιόζη που είναι και βραχνή, χρειάζεται πολύ νερό.
Τώρα να μπερδέψω τις φωνές, όχι. Θεωρώ ότι λόγο εμπειρίας δεν τις μπερδεύω πλέον, αλλά τα λόγια υπάρχουν φορές που ναι θα με μπερδέψουν. Αλλά άνθρωπος είμαι, δεν είπα είμαι Θεός (γέλια).
Πώς σε αντιμετωπίζουν οι φίλοι και οι συμμαθητές σου.
Ενθουσιάζονται! Επειδή είναι κάτι που δεν το βλέπεις συχνά, κάτι διαφορετικό απ’ όσα είδη θεάματος έρχονται σε επαφή. Φυσικά αντιλαμβάνονται τη δυσκολία αλλά και την ομορφιά που κρύβεται πίσω από το επάγγελμα του καραγκιοζοπαίχτη.
Σίγουρα και είναι λογικό να αναρωτιούνται το πόσα κερδίζω, αλλά τους εξηγώ πως το κάνω μόνο και μόνο για να διασκεδάσω μικρά παιδιά και μεγάλους γιατί όχι, αλλά όχι για τα λεφτά.
Αυτό το κάνω και στην προσωπική μου ζωή. Προσπαθώ να διακωμωδώ κάποιες καταστάσεις. Παράδειγμα αυτοσαρκάζομαι για το ύψος μου, “Ναι είμαι κοντός! Αλλά ένας κοντός μπορεί εύκολα να κλέψει από έναν ψηλό και να μην το πάρει καν είδηση”.
Αυτό τους κάνει να γελάνε οπότε ο στόχος ολοκληρώθηκε.
Άλλο παράδειγμα όταν η ομάδα μου η Manchester United έχασε 7-0 από την Liverpool, ναι εγώ είχα στεναχωρηθεί πολύ! Όταν την επομένη πήγα στο σχολείο κι είδα γύρω μου χαμογελά ευτυχίας, επειδή για πολλούς φίλους μου η Liverpool είναι “η ομάδα”, ξέχασα τη θλίψη μου γιατί κατ’ εμένα, ο στόχος πάλι επιτευχθεί.
Ποιος είναι ο αγαπημένος σου χαρακτήρας;
Απ’ όλους τους χαρακτήρες ξεχωρίζω τον Σολομό. Είναι από τι μοναδικές φιγούρες που διασκεδάζει τον κόσμο χωρίς να μιλάει, μόνο από τις κινήσεις του στο πανί. Κάτι πολύ σπάνιο, γιατί θεωρώ ότι η παντομίμα δεν πουλάει πλέον…αλλά κατά παράδοξο τρόπο ο Σολομός πουλάει! (γέλια)
Θα ήθελες μελλοντικά ασχοληθείς επαγγελματικά με το θέατρο σκιών;
Αν μου έκανες αυτή την ερώτηση το 2020, θα σου έλεγα “ναι! Εννοείται, μαζί με το θέατρο”.
Ο κορονοϊός όμως με έμαθε πως θέατρο + Κύπρος=φτώχεια. (γέλια)
Οπότε έπρεπε να σκεφτώ ένα επάγγελμα που ναι θα με έκανε ευτυχισμένο, αλλά και να μου προσφέρει την οικονομική άνεση ώστε να μπορώ να επιβιώσω. Έτσι διάλεξα την πληροφορική που και είναι και το επάγγελμα του μέλλοντος. Εννοείται ότι δεν θα σταματήσω να ονειρεύομαι σαν καραγκιόζης. Είναι πλέον κομμάτι μου.
Υπάρχει κάποιο αστείο περιστατικό που έχει συμβεί πάνω σε παράσταση και το θυμάσαι ακόμη;
Κάποιο χειμώνα είχα πάει με κάποιους φίλους στο Τρόοδος και εννοείται διακοπές και παράσταση δεν γίνεται να μην πάνε μαζί.
Είχα ξεκινήσει που λέτε την παράσταση και τη στιγμή που εμφανίστηκε ο Σολομός, φωνάζει ένα μωρό από το κοινό “Εν κορίτσι!” . Ο πατέρας μου της απαντάει “Όχι εν αγόρι” και εκείνη τη στιγμή φωνάζει κάποιος τρίτος “Εν τζιαι που τα θκιό”. Εκεί παρόλο που είχε άδικο, κατάφερε να κάνει και τους ποιο μεγάλους να γελάσουν. Άρα μου έδωσε ένα χέρι βοηθείας.
Κάνεις παραστάσεις σε σχολεία;
Κυρίος σε νηπιαγωγεία. Το καλοκαίρι που δεν έχω καμία απασχόληση λόγο διακοπών πηγαίνω σε νηπιαγωγεία και κάνω παραστάσεις Καραγκιόζη. Εννοείται αφιλοκερδώς.
Πως είναι να συναναστρέφεσαι με μικρά παιδιά Παναγιώτη μου; Πως σε αντιμετωπίζουν;
Έχω παρατηρήσει ότι είτε τους κάνω Καραγκιόζη είτε όχι το ίδιο με συμπαθάνε. (γέλια)
Ειδικά όταν πηγαίνω σε σχολεία και κάνω παραστάσεις. Στο τέλος κάθε παράστασης τα παιδιά με πολιορκούν με τόσες απορίες…κι επειδή είμαι επικοινωνιακός τύπος περνάμε τέλεια. (γέλια)
Αλλά και πολλές φορές που βγήκα με την μητέρα μου για καφέ και συναντούσε τυχαία φίλες της, εγώ ή μάλλον αυτά, (τα παιδιά), απολαμβάνουν την παρέα μου μέχρι να πουν αυτές τα δικά τους. (γέλια)
Γενικά έχω καταλάβει ότι όταν έχεις χιούμορ και ξέρεις πότε, που, σε ποιους και γιατί να το χρησιμοποιείς, τότε μπορείς να είσαι συμπαθείς σε όλους, μεγάλους και παιδιά.
Πριν να κλείσουμε πες μου, ποια είναι τα όνειρα σου για το μέλλον.
Αφού πρώτα τελειώσω το σχολείο και τον στρατό θα προχωρήσω με τις σπουδές μου στην πληροφορική. Μετά πάρω το πτυχίο, θα συνεχίσω τις σπουδές μου στην Αθήνα, αλλά αυτή τη φορά σε Δραματική σχολή για θέατρο και κινηματογράφο. Ώστε να έχω την ασφάλεια της πληροφορικής ως επάγγελμα και το θέατρο / το θέατρο σκιών / πιάνο, σαν χόμπι.
Παναγιώτη μου σ’ ευχαριστώ για το χρόνο σου. Να σου ευχηθώ καλές επιτυχίες στις εξετάσεις σου και ότι καλύτερο στα μελλοντικά σου σχέδια.