Γράφει η Ρέα Κουμπαρή, υπεύθυνη Δημοτικής Βιβλιοθήκης
Πέρα από τη μυθολογία, ο έρωτας είναι ένα από τα πιο ισχυρά ανθρώπινα συναισθήματα. Δεν έχει να κάνει με την αγάπη, ο έρωτας βρίσκεται πολύ μακριά απ’ αυτήν. Είναι ένα όμορφο και βασανιστικό κάποτε συναίσθημα που όταν κυριεύσει τους ανθρώπους μπορεί ν’ αλλάξει τα πάντα. Ο έρωτας σε μεταμορφώνει. Τα συναισθήματά σου χορεύουν: μια σε ρίχνουν στα πατώματα και μια σε ανεβάζουν στα ουράνια – και φτου κι απ’ την αρχή.
Ποίηση και έρωτας έχουν χωρίς αμφιβολία στενή σχέση. Κανένα άλλο είδος γραφής δεν κατάφερε να αντικατοπτρίσει τόσο βαθιά το νόημα του έρωτα όσο η ποίηση. Τι είναι η ερωτική ποίηση; Είναι ένα είδος λογοτεχνίας που εκφράζει τα συναισθήματα, τις επιθυμίες, τις ανησυχίες και τις εμπειρίες του έρωτα. Ο έρωτας, αυτό το μεγάλο και ανεξήγητο μυστήριο που συγκλονίζει την ανθρώπινη ψυχή. Η ερωτική ποίηση μπορεί να είναι τρυφερή, παθιασμένη, αισθησιακή ή ειρωνική, πικρή ή απελπισμένη, ανάλογα με την οπτική γωνία και τη συναισθηματική κατάσταση του ποιητή ή της ποιήτριας.
Πολλοί Έλληνες ποιητές και ποιήτριες έχουν γράψει ερωτικά ποιήματα, από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας. Με όλα τα πνευματικά εφόδια που παρέχει η κυπριακή διάλεκτος (ποιητικό λεξιλόγιο, μεταφορές, σύμβολα, ομοιοκαταληξία), ποιητές μας παρουσίασαν αναλλοίωτα το φάσμα των συναισθημάτων που προκαλεί ο έρωτας, ο χωρισμός ή το ανεκπλήρωτο. Ζητήσαμε από οκτώ Αραδιππιώτες, λαϊκούς ποιητές και άλλους, να μας ‘’μιλήσουν’’ για τον έρωτα. Ο καθένας από τη δική σου σκοπιά. Παραθέτουμε τα ποιήματα με αλφαβητική σειρά (του επιθέτου των ποιητών):
ΛΑΪΚΟΙ ΠΟΙΗΤΕΣ
Μανώλης Βασιλείου
Βιογραφικό:
Ο Μανώλης Βασιλείου γεννήθηκε στην Αραδίππου το 1944, με γονείς τον Βασίλη Ζαχαρία Καλλικά και την Αναστασία Μανώλη Τράττου. Μετά την αποφοίτηση του από το Δημοτικό μπήκε από νωρίς στη βιοπάλη κάνοντας διάφορες δουλειές. Από την ηλικία των δεκατεσσάρων χρονών του άρεσε να φτιάχνει στιχάκια, αλλά ποτέ δεν πίστευε ότι θα ασχολείτο εντατικά με την ποίηση. Έχει γράψει το πρώτο του ποίημα το 1964 και από τότε ασχολείτο συστηματικά συμμετέχοντας σε διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως τη γιορτή του Κατακλυσμού στη Λάρνακα, τις εκδηλώσεις του Δήμου Αραδίππου κ.ά. Έχει γράψει και αρκετά θεατρικά και επιθεωρήσεις. Έχει εκδώσει τρεις ποιητικές συλλογές: “Τα τζιηπριώτικα”, “Στα χνάρια της παράδοσης” και “Τζιύπρος μου τα κάλλη σου”.
Ερωτικά δίστιχα
Πλάστη, που τα έπλασες ούλα χωρίς αϊπιν ,
βοήθα με, πέρκι στραφεί τζιαι κρούζω που μου λείπει.
…
Π’ αγκρίστηκεν τα δάρκα μου σαν ποταμοί τζιυλίσαν,
τα φράματα που ‘ταν ξερά ούλα εξησιειλίσαν.
…
Ένας αγιάτρεφτος γιαράς στα σωθικά μου πλάστην,
έχω στα στήθκια μου καμόν με άλλον που αρμάστην.
…
Μες στης καρκιάς μου μιαν γωνιάν παλάτιν θα σου χτίσω,
να σ’ έχω για βασίλισσα ώσπου να ξεψυσιήσω.
…
Εσέν πά’ στα δεκάξι μου έτυχεν να γνωρίσω
τζ’ ήσουν όπως το γιασουμίν τζιαι γύρευκα την αφορμήν,
να’ ρτω να σε τρυήσω.
…
Θεέ μου που την έπλασες, είσιες πολλήν αδκειάσην,
Τζι έδωκές της τες ομορκιές, κρούζει τους νέους τες καρκιές,
μα εν την κόφτει πλάση.
…
Είσαι όπως το άγαλμαν πον έσιει λάθος πλάση
Τζι έδωκές της τες ομορκιές, κρούζει τους νέους τες καρκιές,
μα εν την κόφτει πλάση.
…
Είσαι όπως το άγαλμαν πον έσιει λάθος πλάση,
έθθα βρεθεί μες στον ντουνιάν, όπως εσέν’ άλλη καμιά,
στα κάλλη να σου μοιάσει.
…
Όσα αντρώσια τζιαι να μπουν για να μας αντικόψουν,
του έρωτα μας τον δεσμόν εν μπόρουν να τον κόψουν.
…
Πε’ στους γονιούς σου να σκεφτούν μ’ άλλον να μεν σ’ αρμάσουν,
γιατί μιαν κόρην που ‘χουσιν για πάντα να την χάσουν.
Προξένια
-Εισ’ έσω; Κόρη Αντρεκκού, εν’ ανοικτή η πόρτα;
Εζύμωσα τζι’ ώστι να μπούν, ζητά ψουμίν, ρα η Χαμπού
τζιαι κάμε μου μιαν κόρτα.
-Έμπα’ σσω Μυροφόρα μου, ήρτες πάνω στην ώραν,
σάζω τζιαι το καλόθιν μου, να πέψω του Κλεάθθη μου,
πόν μισταρκός στην χώραν.
-Τώρα που μου συνάφερες κόρη τον Κλεάττην σου,
έχω σου έναν προξενιόν, στον γιον σου τον ομορφονιόν
τζιαι θέλω την βουλήν σου.
-Ρα Μυροφόρα, ξέρεις το, έχω τούτην την έννοια,
μα ξέρεις τους τωρασινούς, στον έρωτα πάει ο νους,
εν θέλουν τα προξενιά.
-Άμα σου πω την κορασιάν τζιαι το δικόν της σόι,
που την χαράς σου εννά πετάς, κάτω στην γην έθθα πατάς,
μήτε θα πεις τζιαι όι.
-Μολόα μου το όνομαν τζαι την γεννιάν που φτάννει,
να’ ν προκομμένη σοβαρή τζιαι εν με κόφτει αν φορεί
κομμαδκιαστόν φουστάνι.
-Εν΄η Δεσπού του Σολωμή, μια κόρη προκομμένη,
με πρόσωπον αντζιελικόν, πλάσμαν με νουν τζιαι λοϊκόν,
ράφταινα τελειωμένη.
Ανδρέας Ευαγγελίδης
Βιογραφικό: Ήταν ο Βενιαμίν ανάμεσα στα δώδεκα παιδιά του Ευάγγελου Ευαγγελίδη και της Θέκλας Αντωνιάδου. Ασχολήθηκε με τη φωτογραφία, την τυροκομία και, ακολούθως δημιούργησε τη Συνεταιρική Εταιρία μεταλλικών δοχείων. Χρόνια αργότερα δημιούργησε και το εργοστάσιο – χυτήριο ορειχάλκινων αντικειμένων στη βιομηχανική περιοχή της Αραδίππου. Στα 17 του χρόνια έγραψε το πρώτο του θεατρικό έργο: “Γιάννος: ο γιος του Καπετάν Κώστα”, το οποίο ανέβηκε στη σκηνή με μεγάλη επιτυχία. Στα 65 του χρόνια ολοκλήρωσε και το δεύτερο του θεατρικό έργο: “Ο αγνοούμενος”, το οποίο ανέβηκε στο Θέατρο Σκιών Θεσσαλονίκης, παίρνοντας το πρώτο βραβείο. Ακολούθως, το 2017 εκδίδει την πρώτη του ποιητική συλλογή: “Τα λόγια της καρκιάς μου: ποιήματα της τοπολαλιάς”. Ήταν και η εποχή που ξεκίνησε εντατικά να ασχολείται με τη ζωγραφική. Το βιβλίο: “Βάλτε μυαλό: ποιήματα της τοπολαλιάς”, είναι η δεύτερη του ποιητική συλλογή (2023).
Αγάπη μου
Ούλλα τα άστρα τ’ ουρανού
τζ ο ήλιος βοηθός τους,
την ομορκιάν σου εν πκιάνουν
γιατι είσαι ο Θεός τους.
Γι’ αυτό τζιαι γιω σ’ αγάπησα
τζ’ έχω σε στην καρκιά μου,
με το φεγγάρι συντροφκιά
να ‘ σαι στην αγκαλιά μου.
Μεν μ’ αρνηθείς ένα φιλί
γιατί είσαι η ζωή μου,
αφού ‘σαι η ανάσα μου
εσου ‘σαι η πνοή μου.
Η Αφροδίτη έφυεν
την ώραν που γεννήθης,
τούντο καλούπιν έσπασε
τζιαι ήσυχα τζιοιμήθης.
Ο έρωτας μου
Πέφτω την νύχταν τζι’ εν καμμούν τα μάθκια μου καθόλου
τζ’ όσον εγιώ την σκέφτομαι πάω κατά διαόλου.
Όταν εγιώ την σκέφτομαι τζιαι βλέπω το φεγγάρι,
περνούν οι ώρες τζι εν παίρνω εγιώνη το χαπάριν.
Πολλές φορές δοκίμασα εγιώ να την ξεχάσω,
για να την φκάλω που τον νουν πέρκιμον τζι ησυχάσω.
Εγιώ όμως εν κατάφερα για να την αποβάλω,
γιατ’ έχω την μες στην καρκιάν είντα λοής να την βκάλω.
Τα μάθκια της έν’ γαλανά τζιαι πρόσωπον αγγέλου,
τα σιείλη της ολοκότσιηνα να τα φιλήσεις θέλουν.
΄Εν’ όμορφη, ψηλή, έν΄σαν την Αφροδίτη
βάλλεις αντήλιον να την δεις ωσάν τον Ψηλορείτη.
Θεέ που ‘σαι στα ψηλά τζι όλοι σε προσκυνούμεν,
κάμε το θαύμα σου Θεέ μαζί να παντρευτούμεν.
Μάρκος Κατσιατής
Βιογραφικό: Ο Μάρκος Κατσιατής γεννήθηκε στην Αραδίππου το 1956. Γονείς του ο Γιωρκής του Κατσιατή και η Κυριακού του Σωτήρη. Φοίτησε στο Δημοτικό Σχολείο της Αραδίππου και από πολύ μικρός ξεκίνησε τη δουλειά του ελαιοχρωματιστή. Ξεκίνησε να γράφει από την ηλικία των δεκατριών, έχοντας πρότυπο τον λαϊκό μας ποιητή Αντρέα Μαππούρα. Ποιήματά του γράφτηκαν στις εφημερίδες, δημοσιεύοντας δίστιχα και τετράστιχα. Συνέχισε συστηματικά την ποιητική του δημιουργία, συμμετέχοντας ταυτόχρονα σε διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως τη γιορτή του Κατακλυσμού στη Λάρνακα, τις εκδηλώσεις του Δήμου Αραδίππου σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό Όμιλο Βασιλιτζιά. Έχει εκδώσει μια ποιητική συλλογή με τίτλο: “Στο στενό της γειτονιάς μου”.
Ερωτικά δίστιχα
Όπως εσένα εν έσιει
μέσα στον κόσμο άλλη,
Είσαι κολώνα στα τοισιά
τζιαι μέσα εις την εκκλησιάν
ολόγρουσον μανάλλι.
Είδα την μες στην εκκλησιάν
πέρσι το καλοτζιαίριν,
τζιαι βαλάτην μες στην καρκιάν,
τζιαι πήα τζι είπα του παπά
για να μας κάμει ταίρι.
Άμαν την είδα άξυππα,
χαζίρι να τα μείνω,
που μοιάζε του Αρκάντζιελου,
που έφερεν τον κρίνον.
Είπουν σου το αλλαξανά όπως σου το ξανάπα,
εν’ ηξηχάνω τα φιλιά τότες που χτίζαμε φουλιά,
σαν ταξιδιάρικα πουλιά εις την Αγίαν Νάπα.
Είδα την όπως έρεσσα που το δικόν της σπίτι,
τζι είπα σε ούλο τον ντουνιά σε ούλον τον πλανήτη,
στην Κύπρο εγεννήθηκεν δεύτερη Αφροδίτη.
Αντώνης Λαζάρου
Βιογραφικό: Ο Αντώνης Λαζάρου γεννήθηκε σε χωριό Πηγή της κατεχόμενης επαρχίας στην Αμμόχωστο. Από το 1974 κατοικεί στην Αραδίππου της Λάρνακας. Φοίτησε την χρονιά 1984-1985 στην Ανώτατη Σχολή Νεολαίας στην Γερμανία, όπου παρακολούθησε μαθήματα πολιτικής οικονομίας, ιστορίας και φιλοσοφίας. Η πρώτη επαφή με την παράδοση άρχισε το 1974, όταν άρχισε μαθήματα παραδοσιακών χορών της Κύπρου – στον προσφυγικό καταυλισμό Λευκαρίτη στην Λάρνακα Το 1981 αναλαμβάνει Πρόεδρος και Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Πολιτιστικού Ομίλου ΒΑΣΙΛΙΤΖΙΑ. Εξέδωσε τα βιβλία: ¨Λαογραφικά της Κύπρου – Γεωργικά έθιμα του τόπου μας”, ” Παράδοση-λειτουργία-δημιουργία “Προκαταλήψεις δεισιδαιμονίες”, “Σύνθετες λέξεις της Κυπριακής διαλέκτου” και “Παρατηρώ μες στην ζωήν”, την πρώτη ποιητική του συλλογή.
Ερωτικά δίστιχα
Κόμα κρατεί η αύρα σου που έκατσες κοντά μου,
το είνταν που ετράβησα αρώτα την καρκιά μου.
Εσάστην τζ̌αι στολίστηκεν τζ̌αι ενιψοχολλιάστην,
τζ̌΄όσοι την είαν είπασιν άντζ̌ελος πως επλάστην.
Σαν τζ̌είνην έτσι όμορφην τζ̌αι καμαροφρυούσαν,
εν εία άλλην στον ντουνιάν, όσοι με αρωτούσαν.
Παρατηρώ στα μάδκια σου τζαι ππέφτω της αβύσσου,
είσαι γιορτή, τζαι μουσική, πόρτα του παραείσου.
Σαν σε θωρούν τα μάδκια μου ξέρω το εν γελιούνται,
τζαι δύσκολα τα αγκάλια μου μακρά σου που κραθκιούνται.
Θέλω να πω πάρα πολλά, λαλώ το τελευταίον,
είσ’ έναν πλάσμαν όμορφον, είσαι το πιο ωραίον.
Σε θαύματα δεν πίστευκα
Σε θαύματα δεν πίστευκα ώστι ομπρός μου σ΄εία.
Εις την αρκήν χασκιάστηκα
με ποιαν εσυνοπλάστηκα;
Μα έν’ η Παναΐα;
Τον νουν μου έν’ που έχασα το φως ομπρός μου σβήνει.
Η Αφροδίτη πά ΄στην γην
μέσα σε θάλασσας πηγήν,
θαύμαν έν’ που εγίνη.
Τα μάθκια άμαν άνοιξα το φως εξαναφάνην.
Θωρώ το πρόσωπο ξανά
τζαι παραμίλουν σιανά:
άνζ̌ελος έν’ που φάνην.
Ανζ̌έλους μα τζ̌αι θάμματα νόμιζα ΄ν παραμύθκια,
άμαν σε εία πίστεψα
τζ̌αι μες στο Πάσκαν νήστεψα
αφού ήτουν αλήθκεια.
Ανδρέας Λάτσιης
Βιογραφικό: Γεννήθηκε στην Αραδίππου το 1944. Ο πατέρας του ήταν ο Κυριάκος του Δημητράτζιη και η μητέρα του η Αργυρή του Κότσιηνου. Διετέλεσε μέλος της ΕΔΟΝ ως χορευτής και από το 1961-1976 ως χοροδιδάσκαλος στον Πολιτιστικό Όμιλο Ερμή. Δημιούργησε διάφορα συγκροτήματα, μέσα από τα οποία αναδείχτηκαν σημαντικά ταλέντα στο χορό. Του δόθηκε η ευκαιρία το 1967 να λάβει μέρος στην πρώτη κυπριακή ταινία που γυρίστηκε στην Κύπρο με τίτλο “Αγάπες τζιαι καημοί”, σε σενάριο του Ανδρέα Μαππούρα. Έλαβε μέρος για πρώτη φορά το 2007 σε διαγωνισμό τσιατίσματος στο πανηγύρι του κατακλυσμού όπου έλαβε τη 2η θέση στο, το 2008 την 3η και το 2011 την 1η θέση .Το 2020 έκδωσε την πρώτη συλλογή των ποιημάτων του με τίτλο: “Ώσπου ζιω εννά χορεύκω”
Ερωτικά δίστιχα
Να ‘ σαι του κάμπου λεμονιά τζιαι γιω βουνά με σιόνι,
να λούνω να ποτίζονται οι ρίζες σου τζι οι κλώνοι.
Πλάσμα που εν αγάπησεν ποττέ στα χρονικά του,
είναι δέντρον που κόφκουσιν τες ρίζες τα κλωνιά του.
Π’ αγκρίστηκεν εγίνηκα όπως το πολιφάϊν
σαν τον τυφλό που’ν μες στο φώς τζι’ ούλλον θωρεί σκοτάϊν.
Όπως τον άσωτον υιόν, εστράφηκεν κοντά μου,
σαν τα φτερά του παγωνιού, άνοιξεν η καρκιά μου.
Στράταν εγιώ του χωρισμού, ποττέ εν εκαρτέρουν,
τόσες αγάπες που ‘χαμέν, να παν ούλες του φτέρου.
Οι νύχτες έν’ ατέλειωτες, που ‘φυεν που κοντά μου,
τζι αγιάτρευτοι έν’ οι καμοί, που ΄χω στα σωτικά μου.
Όπως το φκιόρον πον έσιει νερόν τζιαι ξερανίσκει
έτσι παθαίνει ο άδρωπος αγάπην πον, ι-βρίσκει.
Σαν ζωγραφκιά του Κάσιαλου μες στην καρκιά μου σ’ έχω,
τζι έκαμα όρκον στον Θεόν πάντα να σε προσέχω.
Μες την αυλή μου να ‘ρτουσιν, διάτρησην να κάμουν,
π’ αγκρίστης έθθα βρουν νερόν, μόνον τα δάκρυα μου.
Αν δεις τον ήλιον κούκλα μου π’ ανατολήν να δύσει,
τότε ο Λάτσιης ημπορεί, μ’ άλλην να πά’ να ζήσει.
Δημήτρης Τζιαμπάζης
Βιογραφικό: Ο Δημήτρης Τζιαμπάζης συνεχίζει με το ποιητικό του έργο την παράδοση του πατέρα του Ηλία Τζιαμπάζη και του θείου του Χαράλαμπου Δημητριάδη-Τζιαμπάζη. Έκανε την πρώτη του εμφάνιση στον χώρο της Κυπριακής ποίησης με την ποιητική τριλογία: “Είντα τζιαιρούς εφτάσαμεν”. Ο θάνατος του γιού του σε ηλικία 27 χρόνων επηρέασε βαθύτατα τον ψυχισμό και την έμπνευσή του. Η δεύτερη του ποιητική συλλογή: “Την ποίησης είμαι μισταρκός”, που εκδόθηκε το 2005 καταθέτει το αποτέλεσμα της ποιητικής έμπνευσης και δημιουργίας. Συνεχίζει συστηματικά την ποιητική του δημιουργία, συμμετέχοντας σε διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως τη γιορτή του Κατακλυσμού στη Λάρνακα, τις εκδηλώσεις του Δήμου Αραδίππου κ.λπ.
Ερωτικά δίστιχα
Γρουσοδκιαμαντεμένη μου που λάμπεις πό’ ναν μίλιν,
σπάζεις καρκιές τζιαι λέθεις τες όπως το σιερομύλιν.
Τζιαι την δικήν μου την καρκιάν έκαμές την αρβάλιν,
μα’ν τόση η αγάπη μου, κάμνω σου τη χαλάλιν.
Αν ήτουν για να..
Θεέ μου ξανακάμε με έναν δεκαοχτάρην,
μεν μου τταμακκερέβκεσαι, ζητώ σου τούντη χάρην.
Να νώσω τζιείντην δύναμη που’ μουν σαν το λιοντάριν,
πέρκαλλος με λεβεντιάν που εν είσιεν καράριν.
Τζι’ έσωννα πα’ στην ράσιην μου το πιο μιάλον γομάριν,
τα σώζεια εβάρουν τα πάντα πά’ στο κοντάριν.
Για τούτον έν΄ που σου ‘πεψα μήνυμαν τζιαι χαπάριν,
εν είμαι κόμα έτοιμος εγιώ για τον βαρκάρη,
όμως αννέν τζιαι θέλεις με, πέψε τον να με πάρει.
Πέψε τους το χαπάρι
Άκουσα σιυλλοτρώουνται ποιος έν΄ πουν’ να σε πάρει,
εφόσον αγαπιούμαστιν να μεν το’ χω χαπάρι;
Πέ τους να παν στ’ ανάθθεμαν να κάμουμεν τζιαι χάζιν,
ότι κανέναν έν θελεις, θα πάρεις τον Τζιαμπάζην.
Μηχανή σιάσι τζιαι βάση
Εψές εθώρουν μιαν μιτσιάν τζιαι έδκιαν μου δουλλάπι,
λαλώ μα τούτη πιάννει με τώρα στο μαηττάπι;
Μα πάλαι που μου φαίνεται πως έν’ συσταρισμένη,
εκτός που αν τον έχασεν τζιαι έν ττακουρισμένη.
Μπορεί να’ν λλίον μαλαχτή τζιαι έχασεν τον νουν της,
εμέναν ερεσίστηκεν που’ μαι σαν τον παππούν της;
Ήρτεν κοντά μου τζ’ εντζιησεν νάκκον πά΄στα μαλλιά μου
τζιαι τάκκα τούκκου έκαμνεν εμέναν η καρκιά μου.
Πίσω μου σ’ έχω σατανά πάσκει να με κολάσει,
Μα΄γιώ ‘ν τζι έχω μηχανήν ούτε σιασίν με βάση.
Εκόντεψεν τα σιείλη της πά’ στο δικό μου στόμα,
Τζι ευτύς εποτινάχτηκα λουμένος μες στο δρώμα.
Εγέλασα τζιαι σκέφτουμουν πως έν’ εις τ’ όρομά μου,
που μανιχός μου έπασκα να βκάλω τ’ όνομά μου.
ΑΛΛΟΙ (που γράφουν στην καθομιλούμενη δημοτική)
Κώστας Κατσώνης:
(Βιογραφικό)
Ο φιλόλογος-συγγραφέας Κώστας Κατσώνης (δ.φ.) γεννήθηκε το 1949 στην Αραδίππου της επαρχίας Λάρνακας, έκανε παιδαγωγικές και φιλολογικές σπουδές και είναι κάτοχος διδακτορικού διπλώματος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με θέμα την παιδική νεανική λογοτεχνία. Υπηρέτησε για 38 συναπτά έτη τη δημόσια εκπαίδευση της Κύπρου (δημοτική και μέση), από την οποία αφυπηρέτησε το 2009 από τη θέση του Πρώτου Λειτουργού Εκπαίδευσης.
Είναι ερευνητής και μελετητής της Λογοτεχνίας και της Κυπριακής Ιστορίας, με πλούσιο συγγραφικό έργο, που περιλαμβάνει: ποίηση, διηγήματα, ιστορικές μελέτες, άρθρα και μελετήματα για την παιδική-νεανική λογοτεχνία, δοκίμια, ανθολογία διηγήματος, διδακτορική διατριβή κ.ά.), όπως και πληθώρα δημοσιευμάτων (άρθρων και μελετών) σε λογοτεχνικά περιοδικά της Κύπρου και της Ελλάδας και σε εφημερίδες.
Έχει την ευθύνη για την έκδοση του περιοδικό «Ανέμη»-ετήσια έκδοση του ΚΣΠΝΒ, το οποίο έχει ήδη συμπληρώσει 31 τεύχη (1989-2023). Για τη συνολική προσφορά του στα Γράμαμτα και τον Πολιτισμό τιμήθηκε (2021) με το Βραβείο Γιώργου Φιλίππου Πιερίδη, της Ένωσης Λογοτεχνών Κύπρου. Τιμήθηκε επίσης από τον Δήμο Αραδίππου (2023), τον Σύνδεσμο Ελλήνων Φιλολόγων Κύπρου (2013) και άλλους φορείς της παιδείας και του πολιτισμού.
Είναι Πρόεδρος της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών Λάρνακας και του Ιδρύματος «Ανδρέας Μαππούρας» Αραδίππου, επίτιμος πρόεδρος του Κυπριακού Συνδέσμου Παιδικού Νεανικού Βιβλίου και επίτιμο μέλος του Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας-Κύπρου (ΣΠΕΚ) και της Ένωσης Λογοτεχνών Κύπρου.
Η αγάπη σου
Δεν είναι η αγάπη σου
κρασί που να το πιω
και σαν μεθύσω
να σου πω
άλλο δε θέλω.
Δεν είναι η αγάπη σου
η μπόρα του χειμώνα
που σαν εκαταλάγιασε
θα λέμε “δόξα σοι Θεέ”.
Δεν είναι κύμα
που στης θάλασσας
τα βράχια
πάει συντρίβεται,
ούτε της άνοιξης λουλούδι
που διαβαίνει με τη μοίρα του,
ούτε και φως
όπου τον ήλιο συντροφεύει.
Η αγάπη σου
μοιάζει πιότερο της ιδέας.
Μένει πάντα εκεί.
Θεριεύει όσο την πολεμούν,
μεστώνει με τη φλόγα της καρδιάς.
Υπάρχει όσο υπάρχουν άνθρωποι
και περιμένει.
Εσύ
Εσύ, μια πόρτα παραδείσου κλεισμένη,
ένα γιασεμί που δεν τα βάζει κάτω
κι έχει την απαίτηση της μοσκοβολιάς
έξω από τόπο και χρόνο,
έξω απ’ των ανθρώπων τις μπόρεσες.
Κι εγώ, ταπεινός στιχοπλόκος της νύχτας,
ένα λυχνάρι που ποτέ δεν κατάφερε
να φωτίσει τον ίσκιο του.
Κι όμως έχει την απαίτηση της φωτοχυσίας
κι όμως έχει την απαίτηση της καρδιάς,
μιας καρδιάς που αγάπησε τόσο
και κατάρα της μόνη να θητεύει στον πόνο.
(Από την ποιητική συλλογή «Μιλήματα κι αντιμιλήματα» (1993/2020)
Παύλος Νικολάου
Βιογραφικό: Ο Παύλος Νικολάου είναι γέννημα θρέμμα της Αραδίππου. Οι γονείς του, ο μακαριστός Ευάγγελος και η Δέσπω. Άρχισε να γράφει ποίηση – ή σαν ποίηση, όπως λέει, στα 50 του. Ίσως να είναι βαρετά για πολλούς (όπως μας ξαναλέει και δεν συμφωνούμε), διότι γράφει σε μια γλώσσα λόγια, με πολλές λέξεις από την αρχαία ελληνική, λόγω του πάθους του για τ’ αρχαία.
Έρως
Αφότου του ‘ριξε τη σαϊτιά
ο παχουλός θεούλης
με τα στρογγύλα κωλαράκια
σεισμός εγίνη εντός του:
αλλιώτεψεν η όραση
πλατύνθηκε η καρδιά του
κι ο νους λιγάκι σάλεψε.
– Όμορφη που ‘ν’ η αγάπη μου!
Τα χείλη της πτυσσόμενη βαρκούλα
που αρμενίζει αναδιπλούμενη
στον ποταμό του στόματός μου, και
με στέλνει στο “Επειγόντων”
με βαριά ταχυκαρδία!
Για τα δυο τόξα των φρυδιών της
με κλείσανε στο άσυλο•
οι σοφοί αποφανθήκαν
ότι άνθρωπος τρελός
τρίχινες φιλούσε ομπρέλες.
Στους μαγνήτες των ματιών της
βιαίως αποσπώνται
βελόνες απ’ τη σάρκινη καρδιά μου
… και πονάω – πώς πονάω!
μ’ ένα πόνο που ηδονίζει
και διαλύει το Εγώ μου
στης αγάπης μου το Εσύ.
Των χεριών της το ταξίδι
στο ταλαίπωρο κορμί μου
– πω-πω-πω, σωστό καμίνι!
όπου καίγεται η σάρκα
και ο νους απομωραίνει.
Και πώς με θέλγει, αληθινά
η αέναη στην απουσία της παρουσία
της αιθέριας μορφής της
του γλυκόλαλού της λόγου
στο μυαλό και στην καρδιά μου!
(Μ’ αν δεν ανδρωθεί ο Έρως
στην παλαίστρα της Ευθύνης
διόλου δεν αργεί ο έρμος
σαν πομφόλυγα να σκάσει).
Θεογνωσια Χαριλάου
Βιογραφικό: Γεννήθηκε στην Αραδίππου το 1950 με γονείς τους αείμνηστους Χριστόδουλο Κυριάκου και Λουκία Λοϊζου Καστράπη. Τα πρώτα της γράμματα τα έμαθε στο Παρθεναγωγείο Αραδίππου και μετά φοίτησε στο Λύκειο Αγίου Γεωργίου Λάρνακας. Εργάστηκε στην Υπηρεσία Εποπτείας και Ανάπτυξης Συνεργατικών Εταιριών. Είναι παντρεμένη και έχει έξι εγγόνια.
Ξεκίνησε από τα μαθητικά της χρόνια, γράφοντας σάτιρα για τους καθηγητές που απάγγελνε στις σχολικές εκδρομές. Αρχή για την ενασχόλησή της με την παιδική λογοτεχνία και συγκεκριμένα την ποίηση, τα ποιηματάκια για τις σχολικές γιορτές των παιδιών της Η πρώτη της ποιητική συλλογή με τίτλο κατάθεση ψυχής εκδόθηκε το 2010.
Εκτός από ποιήματα έχει γράψει σκετς, μάλιστα ένα εξ αυτών μεταδόθηκε από το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου .
Μια όμορφη μέρα τ’ Απρίλη
Μια όμορφη μέρα τ’ Απρίλη
σε είδα για πρώτη φορά,
του ήλιου η αχτίδα καντήλι
μπροστά στη δική σου ματιά.
Με μάγεψε καλέ μου
η πρώτη σου ματιά,
τον ουρανό φωτίζει
κι αν έχει καταχνιά.
΄Ηλθες σαν χελιδόνι
κι έχτισες μια φωλιά,
βαθειά μέσ’ τη ψυχή μου
θα’ σαι παντοτεινά.
Πάντα στην προσευχή μου
θερμοπαρακαλώ,
την Παναγιά να έχεις
φύλακα κι οδηγό.